صنعت بازی‌های ویدیویی در کشورمان هنوز راه زیادی برای رسیدن به استانداردهای جهانی دارد اما در سال‌های اخیر قدم‌هایی در جهت مثبت برای آن برداشته شده است. توجه کم به این عرصه از سرگرمی و کمبود منابع اختصاص‌یافته به آن عوامل بازدارنده‌ای هستند که دائم مشکلات زیادی را بر سر راه سازندگان داخلی قرار می‌دهند. با این تفاسیر تلاش سازندگان داخلی برای ارائه محصولات بومی شایان تقدیر است.

شاید بسیاری از شما سریال مختارنامه را دیده‌اید و یا حداقل اسمش را شنیده باشید. شرکت بازی‌سازی منادیان که در سال 1399 بازی سفیر عشق را منتشر کرد، با الهام گرفتن از این سریال محبوب، شماره دوم این سری را با نام مختار فصل قیام ساخته است که ماجرای قیام مختار ثقفی و خونخواهی برای قتل حسین بن علی را روایت می‌کند.

در این مقاله به نقد و بررسی بازی مختار فصل قیام، این اثر ایرانی می‌پردازیم. مدنظر داشته باشید که برای نقد این اثر، باید کمی سطح انتظار را با توجه به جایگاه صنعت بازی‌سازی در کشورمان پایین آورد و تیغ انتقاد کندتری را انتخاب کرد. با تمام این حرف‌ها آیا این بازی می‌تواند انتظارها را برآورده کند یا خیر؟

بازی مختار فصل قیام

دیدار آغازین و آشنایی با داستان بازی مختار فصل قیام

اگر بتوانید از پروسه به‌ظاهر ساده اما پیچیده نصب بازی که در بسیاری از موارد با مشکل مواجه می‌شود عبور کنید، بالاخره وارد منوی اصلی شده و با شروع بازی جدید، می‌توانید ماجرای مختار را آغاز کنید. بازی با صحنه‌ای سینمایی که صداگذاری حرفه‌ای در آن پیاده‌سازی شده، از شما استقبال کرده و وقایع سال 60 هجری را روایت می‌کند که در آن مسلم به شهادت رسیده و مختار زندانی می‌شود. حال دو سال از واقعه عاشورا و قتل حسین بن علی گذشته و مختار برای خونخواهی و انتقام، فصل جدیدی از زندگی‌اش را آغاز می‌کند. فصل قیام. داستان بازی روایت خروج مختار از زندان ابن زیاد، سفرش به مکه، ملاقات با بن زبیر و آغاز قیامش برای انتقام است که در طول مراحل تجربه خواهید کرد.

از همین صحنه سینمایی ابتدایی این نکته مشخص است که تیم دوبله و صداگذاری بازی با قدرت ظاهر شده‌اند و بازی در این زمینه چیزی کم ندارد. با ورود به محیط بازی مختار را در زندان خواهید یافت و کنترلش به دست شما سپرده می‌شود. این مرحله از بازی حکم بخش آموزشی را داشته و در آن اصول گیم پلی و مبارزات به شما نشان داده می‌شود. ساخت این بازی به کمک موتور Unreal Engine 4 انجام شده که نتیجه آن گرافیکی قابل‌قبول و انیمیشن‌های مبارزه و کنترل نسبتاً ساده کاراکتر اصلی است که در ادامه بیشتر آن را بررسی می‌کنیم.

محیط سورئال و بیش‌ازحد تاریک

از همان صحنه ابتدایی، می‌توانید این موضوع را به‌وضوح ببینید که برخی از محیط‌های بازی به شکل آزاردهنده‌ای تاریک هستند. نورپردازی در محیط‌های بسته حالت صفر و صدی دارد، مناطق روشن را خوب می‌بینید ولی قسمت‌های تاریک مانند یک سیاهچاله بوده و هیچ نوری از آن عبور نمی‌کند! چون برخی از مراحل بازی در ذهن و رؤیای مختار شکل گرفته‌اند، تصاویری سورئال و جالب را مشاهده می‌کنید که سازندگان در ساخت آن‌ها خلاقیت خوبی را ارائه داده‌اند.

برای مثال در یکی از این کابوس‌ها باید با استفاده از مشعل عنکبوت‌های متعددی که از تاریکی به سمت شما روانه می‌شوند را دور کنید؛ تا به مقصد برسید. همچنین صداگذاری و موسیقی این محیط‌ها، در سطح خوبی کار شده تا به‌خوبی اتمسفر موجود را شبیه سازی کند. پس از تجربه کابوس‌های مختار، بالاخره با اولین صحنه سینمایی داخل بازی روبه‌رو می‌شوید.

نقد و بررسی بازی مختار فصل قیام

دوبله‌ای حرفه‌ای در تضاد با انیمیشن‌های غیرواقعی

نکته‌ای که در تمامی صحنه‌های سینمایی درون بازی وجود دارد (این صحنه‌ها حدود 50 دقیقه از گیم پلی بازی را تشکیل داده‌اند) عدم همخوانی دوبله حرفه‌ای صداپیشگان و انیمیشن‌های کاراکترها و حرکت لب‌ آن‌هاست. انیمیشن‌های تکراری بسیاری در این صحنه‌ها دیده می‌شود و همچنین لب‌خوانی شخصیت‌ها با دیالوگ‌ها همخوانی خوبی ندارد که باعث می‌شود ارزش این صداگذاری بی‌نظیر کمتر دیده شود. این موضوع تا آخرین صحنه سینمایی همراه بازی است و بهتر بود حداقل در حرکت لب‌ کاراکترها کمی بیشتر دقت می­شد.

اما با این حال نمی‌توان از صداگذاری زیبا و حرفه‌ای تمامی کاراکترهای موجود در بازی چشم‌پوشی کرد. صداگذاری بهترین عنصر مختار فصل قیام است و می‌توانید تلاش و عشق صداپیشگان را در ارائه دیالوگ‌های حماسی به‌وضوح مشاهده کنید. حتی کاراکترهای فرعی که در جای‌جای شهر در حال صحبت کردن هستند، دیالوگ‌های جالبی دارند که به‌خوبی صداگذاری شده است.

بازی مختار فصل قیام

گیم پلی و طراحی مراحل و دشمنان

استفاده از موتور قدرتمند Unreal Engine 4 جهشی را در ساخت بازی مختار فصل قیام ایجاد کرده اما متأسفانه این جهش چندان دل‌چسب نیست. بازی با زاویه دوربین سوم شخص روایت شده و ترکیبی از مکانیک‌ مبارزه با شمشیر و تیرکمان، مخفی‌کاری و گاهی هم گشت‌وگذار است. مختار به 4 مدل سلاح دسترسی داشته که درواقع می‌توان آن‌ها را بین شمشیر و تیرکمان طبقه‌بندی کرد زیرا سه مدل از آن‌ها عملاً همان شمشیر هستند که یا به‌صورت تکی استفاده می‌کنید یا در کنار سپر و یا به‌صورت شمشیر دوتایی.

هر کدام از این سلاح‌ها قابلیت ارتقا دادن داشته و همچنین ضربه‌های ترکیبی مخصوص به خودشان را دارند. ارتقا و باز کردن قابلیت‌های جدید توسط دو منبع یاقوت سرخ و زرد انجام شده که یا با کشتن دشمنان به دست می‌آیند و یا با پیدا کردن گنجینه‌های مخفی موجود در مراحل. برای هر سلاح 5 سطح ارتقا و 5 ضربه ترکیبی منحصربه‌فرد در دسترس بوده که هرکدام انیمیشن مخصوص خودشان را دارند و آموزش اجرای آن به‌سادگی در منوی بازی توضیح داده می‌شود.

مختار فصل قیام مکانیک مخفی‌کاری را نیز در برخی از مراحل پیاده‌سازی کرده که در نوع خودش جالب است. شما با کمین کردن و نشستن می‌توانید به‌آرامی پشت دشمنان رفته و آن‌ها را به‌صورت مخفیانه بکشید. همچنین با پناه گرفتن پشت دیوار و ایجاد سروصدا، دشمن را به سمت خود کشانده و غافلگیرشان کنید. حضور این مکانیک‌ها شایان تقدیر است اما به‌سرعت خسته‌کننده شده و ترجیح می‌دهید مبارزات کلاسیک و سریع را جایگزینش کنید. همچنین در صورت پناه گرفتن می‌توانید به سمت یک دشمن هجوم برده و در صحنه‌ای سینمایی او را بکشید که انیمیشن آن بسیار خوب پیاده‌سازی شده است.

طراحی مراحل روند خطی خودش از شماره اول سفیر عشق را حفظ کرده و شما صرفاً باید از محل A به B رفته و در طول آن دشمنان مختلف را از بین ببرید. سازندگان در مراحل گنجینه‌ها و بت‌های عربی نیز قرار داده‌اند تا شما را به گشت‌وگذار در محیط بازی تشویق کرده و کمی از روند خطی پیشروی بکاهند اما پیدا کردن این آیتم‌ها آن‌قدر ارزش ندارد که بخواهید وقت خود را صرف آن کنید.

مبارزه مختار با شمشیر به دو ضربه سبک و سنگین خلاصه شده و که میزان تفاوت صدمه آن‌ها نامحسوس است. همچنین قابلیت ویژه برای این ضربات سبک و سنگین وجود داشته که پس از اجرایی کردن آن‌ها باید برای آماده شدن مجددش چند دقیقه صبر کنید. تیروکمان هم مکانیکی ساده برای نشانه‌گیری و شلیک دارد. علاوه بر نوار سلامتی، نوار خشم قرمزرنگی برای مختار طراحی شده که با فعال کردن این قابلیت، شمشیر او آتشین شده و قدرت و سرعت بسیار زیادی به دست می‌آورد تا زمانی که با تعداد زیادی دشمن روبه‌رو هستید، چاره‌ای داشته باشید. هر دو نوار با پیدا کردن سه نشان مخصوص، افزایش پیدا می‌کنند. بازیابی سطح سلامتی هم با مکانیکی ساده توسط یک گل دارویی انجام می‌شود که آن‌ها را هم در محیط‌های بازی پیدا می‌کنید.

نکته‌ای که به خسته‌کننده شدن گیم پلی دامن میزند، تنوع کم دشمنان است. به‌جز دشمنان تیرکمان به دست، بقیه سبک مبارزه یکسانی داشته و تفاوت آن‌ها صرفاً در میزان سطح سلامتی و سرسخت‌تر بودنشان است. برای مثال دشمنانی که ماسک بر صورت دارند نسبت به تیرکمان مصون بوده و هنگام ضربه خوردن گیج نمی‌شوند و دشمنان سپر به دست، می‌توانند ضربات شما را دفع کنند. در بازی دو مبارزه با Boss هم تجربه می‌کنید که هر دو کاملاً شبیه به هم بوده و شما را روبه‌روی یک سرباز قوی و قدرتمند قرار می‌دهد. این مبارزه به دلیل سطح سلامتی بسیار بالای این سرباز از کل مبارزات بازی خسته‌کننده‌تر است!

نقد و بررسی بازی مختار فصل قیام

گرافیک، محیط‌های زنده و اسب‌سواری

یکی دیگر از نکات مثبت بازی مختار فصل قیام در کنار صداگذاری خوبش، گرافیک زیبا و قابل‌قبولش است. طراحی مدل‌ها، نورپردازی و همچنین انعکاس نور از سطوح براق و چاله‌های آب‌، به‌خوبی انجام شده و تصاویر زیبایی را خلق کرده‌اند که نظیرش در هیچ بازی تولید داخل دیده نشده است. تنها نکته منفی، وجود سایه‌های بسیار تاریک و نور کم در برخی از مراحل بازی است که باعث می‌شود به‌زحمت بتوانید عناصر محیط را تشخیص دهید.

مراحلی که در آن شهر مکه و کوفه را گشت‌وگذار می‌کنید با دقتی بالا و استفاده از مدل‌های تاریخی دقیق طراحی شده‌اند. همچنین شهر زنده و پویا بوده و مردم را می‌توانید در حال انجام امور روزمره و یا صحبت کردن ببینید. گاهی گوش کردن به مکالمات مردم مختلف در گوشه و کنار شهر می‌تواند جذاب باشد. مشاهده چوپانی که مراقب گله‌اش است و یا فردی که در حال کوبیدن میخ تابلو است، فضایی طبیعی را به برخی محیط‌های بازی می‌دهد.

برخی از مناطق را باید توسط اسب طی کنید که مکانیک اسب‌سواری بازی بااینکه ساده طراحی شده، برای ماوس و کیبورد آزاردهنده است. برای حرکت سریع اسب باید دائم کلید ماوس را پشت سرهم فشار دهید که صرفاً نگه داشتن یک کلید از روی کیبورد برای این کار کافی است. همچنین کنترل اسب باگ‌هایی داشته که باعث می‌شود از فرمان‌های حرکتی شما پیروی نکند و در گذرگاه‌های باریک به مشکل بخورد.

مختار فصل قیام

ایرادات فنی و برخی عناصر غیرضروری و کوتاه بودن داستان

بازی در زمینه فنی چندان مشکلی نداشته اما از قفل شدن فریم در برخی از صحنه‌ها رنج می‌برد. مراحل طراحی شده در این بازی اغلب وسیع و گسترده هستند و هر بخش از آن نیازمند یک بارگذاری جزئی داخل بازی بوده که این امر منجر به قفل شدن فریم برای چند لحظه می‌شود، حتی اگر سیستم قدرتمندی داشته باشید. همچنین ممکن است در برخی از صحنه‌های سینمایی بازی صدای شخصیت‌ها کاملاً قطع شده و صحنه را به‌صورت صامت مشاهده کنید.

در بازی عناصری حضور داشته که وجود آن‌ها ضرورت چندانی ندارد. برای مثال سطح مختار (همان Level) به‌مرور افزایش‌یافته که تنها تفاوتی که ایجاد می‌کند، سرعت بیشتر در آماده شدن قابلیت ضربه ویژه سبک و سنگین است که تنها چند ثانیه آن را سریع‌تر می‌کند. سطح سلامتی و یا سایر موارد با افزایش این عدد تغییری نخواهد کرد که این Progression و پیشروی کاراکتر را عملاً بی‌معنی می‌کند.

عنصر دیگر قابلیت ضد حمله زدن و دفع کردن ضربه‌های دشمن است که شاید اصلاً نیازی به استفاده از آن نداشته باشید زیرا پس از اندکی پیشروی متوجه می‌شوید که جاخالی دادن گزینه بهتر و مؤثرتری است. همچنین گنجینه‌ها و بت‌های عربی که به‌عنوان Collectible حضور دارند، پاداشی به‌جز مقدار محدود یاقوت قرمز و زرد نداشته که با کشتن دشمنان مقداری کافی از آن را به دست خواهید آورد و باعث می‌شود برای پیدا کردن این موارد انگیزه‌ای نداشته باشید.

این عنوان به‌شدت کوتاه بوده و حتی اگر با دشوارترین درجه سختی آن را تجربه کنید، در کمتر از 5 ساعت به پایان می‌رسد. کوتاهی بازی تا حدودی به دلیل عدم تنوع گیم پلی و مبارزات آن است. با این حال تنوع مراحل می‌توانست بیشتر باشد و سناریوهای بیشتری از قیام مختار برای بازیکن روایت شود.