چند وات توان برای سیستم من کافی است؟

وقتی قصد خرید منبع تغذیه یا پاور کامپیوتر دارید، بسیاری از کاربران فقط به عدد وات نوشته شده روی جعبه توجه می‌کنند اما برای انتخاب پاور مناسب فقط نباید به عدد پاور توجه کنید. توان موردنیاز سیستم شما به ترکیب دقیق قطعات بستگی دارد و پردازنده، کارت گرافیک، حافظه رم، ذخیره سازها، خنک کننده‌ها و حتی تجهیزات جانبی همگی بخشی از بار مصرفی را به دوش می‌کشند. اگر پاوری با توان کمتر از نیاز انتخاب شود، در بهترین حالت سیستم دچار ناپایداری خواهد شد و در بدترین حالت می‌تواند به قطعات آسیب برساند. از طرف دیگر، انتخاب پاوری با توان بسیار بالاتر از نیاز واقعی هم به معنای اتلاف هزینه و کاهش راندمان خواهد بود. به همین دلیل محاسبه دقیق توان موردنیاز و انتخاب پاور بر اساس نوع کاربری سیستم اهمیت زیادی دارد. در این مطلب به این سوال پاسخ می‌دهیم که چند وات توان برای سیستم من کافی است، پس با ما همراه باشید.

محاسبه میزان مصرف برق کامپیوتر

برای محاسبه دقیق توان مصرفی سیستم باید مجموع توان همه اجزای اصلی در حالت بار کامل در نظر گرفته شود. این کار معمولاً با استفاده از جمع توان مصرفی پردازنده، کارت گرافیک، مادربرد، حافظه رم، ذخیره سازها و تجهیزات جانبی انجام می‌شود. نکته مهم دیگر این است که همیشه باید حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد توان بیشتر از محاسبه اولیه برای پاور در نظر گرفت تا در شرایط پیک یا ارتقاهای کامپیوتر در آینده، سیستم بدون مشکل کار کند. با توجه به این موارد اگر بخواهیم به محاسبه میزان مصرف برق کامپیوتر بپردازیم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مادربرد

مادربرد به عنوان ستون اصلی سیستم نقش مهمی در مدیریت توان مصرفی دارد. هر مادربرد بسته به نوع چیپست، کیفیت طراحی مدار تغذیه، تعداد اسلات‌های توسعه و حتی امکاناتی مانند RGB یا کارت صداهای پیشرفته می‌تواند مصرف متفاوتی داشته باشد. مادربردهای ساده اداری یا خانگی معمولاً بین ۱۰ تا ۳۰ وات مصرف دارند، در حالی که مادربردهای حرفه‌ای مخصوص گیمینگ یا سرور که دارای مدار تغذیه قدرتمند و تعداد زیادی اسلات توسعه هستند می‌توانند تا ۸۰ وات یا حتی بیشتر برق مصرف کنند.

پردازنده

پردازنده قلب کامپیوتر است و میزان مصرف برق آن می‌تواند تفاوت زیادی بین مدل‌ها ایجاد کند. پردازنده‌های اقتصادی و کم مصرف مثل سری‌های مخصوص لپ تاپ یا دسکتاپ‌های ساده، توان مصرفی بین ۳۵ تا ۶۵ وات دارند اما پردازنده‌های میان رده دسکتاپ مثل سری Core i5 یا Ryzen 5 اغلب در محدوده ۶۵ تا ۹۵ وات قرار می‌گیرند. وقتی به سراغ مدل‌های رده بالا مثل Core i7 یا i9 و Ryzen 7 یا 9 می‌رویم، مصرف می‌تواند از ۱۲۵ وات فراتر برود و در حالت توربو حتی به ۲۰۰ وات یا بیشتر برسد. در پردازنده‌های مخصوص گیمینگ و رندرینگ حرفه‌ای نیز این عدد می‌تواند به بالای ۲۵۰ وات هم برسد. بنابراین هنگام انتخاب پاور باید علاوه بر توان پایه CPU، حالت توربو و مصرف احتمالی تحت بار سنگین را نیز در نظر گرفت.

کارت گرافیک

کارت گرافیک یکی از اصلی‌ترین عوامل تعیین کننده مصرف برق در سیستم‌های گیمینگ و رندرینگ است. مدل‌های ساده‌ای که تنها برای کارهای اداری و نمایش تصویر طراحی شده اند، مصرفی در محدوده ۳۰ تا ۷۵ وات دارند. کارت‌های میان رده در بازه ۱۲۰ تا ۱۸۰ وات قرار می‌گیرند اما وقتی به سراغ مدل‌های قدرتمندتر می‌رویم، مصرف می‌تواند به ۳۰۰ تا ۳۵۰ وات برسد. در نهایت کارت‌های پرچم دار مصرفی نزدیک به ۴۵۰ وات دارند که به تنهایی از مصرف کل یک سیستم اداری بیشتر است. همچنین کارت‌های اورکلاک شده یا دارای سیستم خنک کننده پیشرفته معمولاً برق بیشتری مصرف می‌کنند.

حافظه رم

اگرچه رم در مقایسه با پردازنده یا کارت گرافیک توان کمتری مصرف می‌کند اما با افزایش تعداد ماژول‌ها و استفاده از قابلیت‌های اضافی مانند RGB این مصرف می‌تواند جمع قابل توجهی شود. به طور میانگین هر ماژول رم بین ۲ تا ۴ وات مصرف دارد و رم‌های DDR5 به دلیل معماری بهینه‌تر نسبت به DDR4 در شرایط برابر مصرف پایین‌تری دارند. البته در سیستم‌هایی که از ۴ یا ۸ ماژول رم با ظرفیت بالا استفاده می‌شود، مصرف کلی رم می‌تواند به بیش از ۲۰ وات برسد. اگر این ماژول‌ها مجهز به نورپردازی RGB باشند، حدود ۰.۵ تا ۱ وات به ازای هر ماژول باید به این عدد اضافه کرد.

هارد دیسک و حافظه  SSD

ذخیره سازها بخش دیگری از مصرف سیستم را تشکیل می‌دهند. هاردهای مکانیکی ۳.۵ اینچی بسته به سرعت و ظرفیت در حالت فعال حدود ۶ تا ۹ وات مصرف می‌کنند و نسخه‌های ۲.۵ اینچی آن‌ها در محدوده ۱.۵ تا ۳ وات قرار دارند. از سوی دیگر SSDها به دلیل ساختار الکترونیکی و نبود قطعات مکانیکی مصرف به مراتب کمتری دارند. مدل‌های SATA معمولاً بین ۲ تا ۴ وات در حالت فعال مصرف می‌کنند، در حالی که SSDهای NVMe بسته به سرعت و ظرفیت می‌توانند ۳ تا ۸ وات مصرف داشته باشند. هرچند مصرف SSDها پایین‌تر از HDDها است اما وقتی چندین SSD پرسرعت روی یک سیستم نصب شود، این عدد می‌تواند در مجموع بالا برود.

منبع تغذیه

منبع تغذیه یا پاور تنها یک قطعه تأمین کننده انرژی نیست بلکه کیفیت و راندمان آن به طور مستقیم بر طول عمر و کارایی کل سیستم تأثیر دارد. پاورها در محدوده توان ۳۰۰ تا بیش از ۲۰۰۰ وات تولید می‌شوند و انتخاب توان مناسب باید با در نظر گرفتن مجموع مصرف قطعات انجام شود. علاوه بر توان خروجی، راندمان پاور نیز اهمیت دارد که با استانداردهای مشخص می‌شود. پاورهای با راندمان بالاتر انرژی کمتری به صورت گرما تلف می‌کنند و پایداری بیشتری به سیستم می‌دهند. استفاده از پاور ضعیف یا بی کیفیت می‌تواند موجب خاموشی ناگهانی یا حتی آسیب به قطعات شود.

خنک کننده ها

سیستم‌های خنک کننده شامل فن ها، ایرکولرها و واترکولرها هستند که هر کدام مصرف برق خاص خود را دارند. فن‌های معمولی کیس بین ۱ تا ۵ وات برق مصرف می‌کنند و در مدل‌های بزرگ‌تر یا دارای RGB این عدد می‌تواند به ۱۰ وات هم برسد. واترکولرها علاوه بر فن ها، پمپ نیز دارند که مصرفی بین ۵ تا ۲۰ وات دارد. اگرچه این اعداد نسبت به کارت گرافیک یا پردازنده کوچک به نظر می‌رسند اما در سیستم‌هایی که چندین فن یا خنک کننده پیشرفته نصب شده است، مصرف کلی می‌تواند قابل توجه باشد.

درایوهای نوری

هرچند امروزه استفاده از درایوهای نوری مانند DVD یا Blu-ray کمتر شده اما در بسیاری از سیستم‌ها هنوز وجود دارند. مصرف این درایوها در حالت فعال بین ۱۵ تا ۲۵ وات است و در حالت آماده به کار به ۲ تا ۵ وات کاهش پیدا می‌کند. در حالت خواب یا استندبای این عدد کمتر از ۱ وات است.

خرید پاور کامپیوتر مناسب سیستم کامپیوتر

اگر به صورت کلی بخواهیم شما را با پاور مناسب با توجه به میزان مصرف هر کاربر آشنا کنیم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

پاور کامپیوتر مناسب برای سیستم‌های کامپیوتری روزانه و روزمره

سیستم‌های اداری، دانشجویی یا خانگی معمولاً شامل پردازنده‌های کم مصرف، گرافیک مجتمع یا کارت‌های گرافیک اقتصادی و چند هارد یا SSD هستند. این سیستم‌ها برای مرور وب، کارهای آفیس، تماس‌های ویدئویی و مصرف چند رسانه‌ای طراحی می‌شوند و مصرف برق پایینی دارند. برای چنین سیستم‌هایی پاورهایی با توان ۳۰۰ تا ۷۰۰ وات کافی هستند.

پاور کامپیوتر مناسب برای سیستم‌های گیمینگ

سیستم‌های گیمینگ ترکیبی از پردازنده‌های قدرتمند و کارت‌های گرافیک پرمصرف هستند. مصرف کارت‌های گرافیک رده بالا به تنهایی می‌تواند به ۳۰۰ تا ۴۵۰ وات برسد و پردازنده‌های مدرن نیز بیش از ۱۲۰ وات مصرف دارند. به همین دلیل برای سیستم‌های گیمینگ پاورهایی با توان حداقل ۵۰۰ وات و در بسیاری موارد بین ۷۵۰ تا ۱۶۵۰ وات توصیه می‌شود. البته باید به این نکته توجه کنید که پاورهایی با راندمان بالاتر پایداری بیشتری دارند و باعث کاهش گرمای تولیدی و مصرف انرژی می‌شوند.

پاور کامپیوتر مناسب برای سیستم‌های رندرینگ و حرفه ای

سیستم‌های رندرینگ، طراحی سه بعدی، ویرایش ویدئو یا نرم افزارهای مهندسی نیازمند سخت افزارهای بسیار قدرتمند و پرمصرف هستند. این سیستم‌ها معمولاً از پردازنده‌های چند هسته ای، کارت‌های گرافیک حرفه‌ای و حافظه رم حجیم استفاده می‌کنند. مصرف چنین سیستم‌هایی به راحتی از ۷۰۰ وات فراتر می‌رود و در مواردی نیاز به پاورهایی با توان بیش از ۱۲۰۰ وات وجود دارد. همچنین استفاده از پاورهای ماژولار در این سیستم‌ها به مدیریت کابل‌ها و جریان هوای بهتر کمک می‌کند.

حرف آخر

انتخاب پاور کامپیوتر تصمیمی نیست که بتوان آن را ساده گرفت. یک پاور مناسب باعث پایداری، راندمان و طول عمر سیستم شده و اشتباه در این انتخاب می‌تواند هزینه‌های سنگینی به همراه داشته باشد. با توجه به موارد گفته شده در این مطلب می‌توانید متوجه شوید که برای سیستم خود باید چه پاوری بخرید.