پیشرفت روزافزون فناوری و صنعت سختافزار باعث شده تا با هجمهای از اصطلاحهای فنی جدید روبهرو شویم. معرفی ویژگیهای گرافیکی مانند Ray-Tracing و HDR باعث شد تا نگاهی عمیق به مانیتور قدیمی خود بیندازیم و به فکر یک مانیتور نو با ویژگیهای گرافیکی جدید بیفتیم. اگر به دنبال یک مانیتور گیمینگ میگردید و گزینههای مختلفی را بررسی کردهاید، حتماً ویژگی High Dynamic Range یا بهاختصار HDR به گوشتان خورده است. این قابلیت چند سالی است که میان گیمرها جا خوش کرده و از تلویزیون تا گوشیهای موبایل را درنوردیده است. مانیتورهای HDR هنوز به کیفیت تلویزیونهای گیمینگ نرسیدهاند اما این جلوی ما را از بررسی و خرید آنها نمیگیرد. اگر به دنبال ارتقاء تجهیزات بازی خود هستید اما در مورد صفحهنمایشهای جدید چیزی نمیدانید، همراه ما باشید تا بهطور مفصل به معرفی این تکنیک گرافیکی و مانتیور HDR بپردازیم و در آخر به سؤال بزرگ موجود در تیتر جواب کاملی بدهیم.
تکنیک بصری HDR چیست؟
High Dynamic Range یا بهاختصار HDR در لغت به معنی محدوده دینامیک بالاست اما اگر عکاسی بلد نیستید و چندان از فرایندهای تصویربرداری سررشته ندارید، باید گفت که این خصوصیت باعث رندر بهتر تصویری با کنتراست و اختلاف رنگ بیشتر میشود و در آخر، تصویری با روشنایی بهتر نسبت به صفحهنمایشهای معمولی ارائه میدهد. اگر کمی موشکافانهتر به واژه دامنه دینامیک نگاه کنیم، باید بگوییم که اختلاف روشنترین و تاریکترین عنصر یک تصویر به معنی همان محدوده دینامیکی است. اگر با گوشی هوشمند خود به عکاسی پرداخته باشید، حتماً قابلیت HDR را روی صفحه مشاهده کردهاید، دوربین گوشی شما در این حالت، سه تصویر متوالی با درجات روشنایی متفاوت از صحنه میگیرد و سپس این تصاویر توسط نرمافزار ادغام میشوند. مانیتورهای HDR میتوانند تصاویر تهیهشده را به بهترین وجه به نمایش بگذارند و اغلب کیفیت بالاتری هنگام نمایش صحنههای تاریک و درعینحال بسیار روشن ارائه دهند.
واژه «اغلب» در پاراگراف بالا اهمیت بالایی دارد، زیرا که نمایش یک تصویر باکیفیت بالا معمولاً به دو فاکتور مهم بستگی دارد: صفحهنمایش و محتوا. ممکن است مانیتور دارای ویژگی بصری HDR باشد اما محتوای تهیهشده کیفیت پایینی داشته باشد. گاهی اوقات پیش میآید که محتوا باکیفیت بالایی طراحیشده اما نحوه بهکارگیری این محتوا باعث شده تا کیفیت بصری بازی حتی پایینتر از حالت SDR باشد. برای مثال انتشار اولیه بازی Red Dead Redemption 2 روی کنسولهای نسل هشتم، نمونه موجهی به شمار میرود. ازآنجاییکه نمیتوان کیفیت محتوا را کنترل کرد، بهترین کار این است که یک صفحهنمایش باکیفیت بالا تهیه کرد و برای این کار هم باید به سه ویژگی مهم توجه داشت: حداکثر میزان روشنایی کل، کیفیت لوکال دیمینگ(کنترل روشنایی و تاریکی موضعی) و پشتیبانی از طیف رنگی گسترده.
حداکثر میزان روشنایی، نرخ کنتراست نور کلی را که صفحهنمایش قادر به تولید آن است را تعیین میکند. مانیتورهای SDR قادر به نمایش درست نقاط روشن تصویر نیستند و تمام نقاط را با یک روشنایی یکسان نمایش میدهند. درواقع لوکال دیمینگ هم عملکرد مشابهی دارد و به کنترل نقاط تاریک تصویر میپردازد. این ویژگی کیفیت نقاط تاریک تصویر را که در کنار نقاط روشن هستند ثابت نگه میدارد و بهنوعی یک کنترل موضعی ایجاد میکند. طیف رنگی گسترده هم به معنی آن است که صفحهنمایش میتواند رنگهای بیشتری با پیکسلهای RGB تولید کند و این ویژگی اهمیت زیادی در بازیهای پررنگ و شلوغ امروزی دارد.
انواع HDR
بسیاری وقتی صحبت از قابلیت HDR به میان میآید، فکر میکنند آنچه میبینند از تلویزیون تا موبایلهای هوشمند یکی است؛ اما این ویژگی بصری ابتدا کارش را در تلویزیونها با فرمت HDR10 شروع کرد و توانست طیف رنگ گستردهای را پوشش دهد، فرم ضعیفی از لوکال دیمینگ ارائه دهد و سطح روشنایی را تا 1000 نیت افزایش دهد. از آن زمان تابهحال پیشرفت بسیار زیادی در زمینه تصویر پدید آمده و شاهد معرفی ویژگیهای تازهای به نام دالبی ویژن، HDR10+ و HLG هستیم؛ اما هیچکدام در مورد مانیتورها اهمیت ندارند و برای همین به آنها نخواهیم پرداخت.
مانیتورها راه مشابهی را طی کردهاند و قدم اول را با پشتیبانی از فرمت HDR10 برداشتند. برعکس آنچه در تلویزیون دیدیم، هیچ نظارتی در زمینه اینکه کدام مانیتور میتواند برچسب اچ دی آر را روی کارتون بزند وجود نداشت و تعدادی از تولیدکنندههای مشهور از خلأ قانونی ایجادشده استفاده تبلیغاتی کردند. این روند بالاخره پایان یافت و مانیتورهای باکیفیت بالا باید استانداردهای VESA را داشته باشند. این استانداردها، کیفیت HDR ارائهشده را در دستهبندیهای مختلفی قرار میدهد که از VESA DisplayHDR 400 تا VESA DisplayHDR 1400 را در بردارد.
سادهترین راه برای شناسایی مشخصات یک مانیتور HDR، توجه به رقم پایانی اسم آن است که نشاندهنده میزان روشنایی حداکثر تبلیغ است که روی کارتون محصول هم درج میشود. برای نمونه DisplayHDR 400 دارای روشنایی حداکثر 400 نیت است و این در حالی است که مانیتور با استاندارد DisplayHDR 1000 از روشنایی حداکثر 1000 نیت بهره میبرد. اگر در مورد تلویزیونها سررشتهای داشته باشید، میدانید که بیشتر پنل های صفحهنمایش اچ دی آر با میزان 1000 نیت روشنایی تولید میشوند که بهعنوان بهترین درجهبندی برای محتوای اچ دی آر شناخته میشود. نکته مهم آن است که خرید یک مانیتور با استاندارد DisplayHDR 400 به معنی آن نیست که شما بهترین تجربه کاربری موجود را دریافت میکنید.
علاوه بر روشنایی حداکثر، هرکدام از سطوح DisplayHDR دارای استانداردهای خاصی است که باید به آنها توجه کرد. برای نمونه همین DisplayHDR 400 را در نظر بگیرید، تولیدکننده مانیتور میتواند از این استاندارد پیروی کند اما لوکال دیمینگ و طیف رنگ گسترده را جا بگذارد که در آخر کیفیت محتوای بصری را کاهش میدهد. مدل DisplayHDR 600 کیفیت بالاتری ارائه میدهد و نیازمند لوکال دیمینگ بهصورت محدودی است. برای همین است که مانیتورهای مدل 400 باقیمتهای مختلفی در بازار موجود است اما وقتی به دنبال کیفیت بالاتر میرویم، قیمتهای بالا و مدلهای کمتری را مشاهده میکنیم.
مهمترین نکته در مورد این نوع مانیتورهای گیمینگ، توجه به میزان لوکال دیمینگ آنهاست. این ویژگی نمیگذارد که روشنایی صفحه باعث خراب شدن عمق رنگ مشکی شود و تعادل مناسبی میان این دو ایجاد میکند. استاندارد به ما میگوید که مدلهای DisplayHDR 600 نیازمند پشتیبانی از لوکال دیمینگ بهصورت ساده و گوشهای هستند. این به معنی آن است که تصویر به نوارهای مختلفی تقسیم میشود و سپس روشنایی هرکدام بهطور جداگانه تنظیم میشود. این نوع پردازش در اکثر اوقات جواب میدهد،حتی اگر لازم باشد تنها یک پیکسل در اوج روشنایی باشد.
مشخصات | روشنایی(نیت) | طیف رنگ | لوکال دیمینگ |
---|---|---|---|
DisplayHDR 400 | 400 | 8-bit, sRGB | None/ Display Level |
DisplayHDR 500 | 500 | 10-bit, 90% DCI-P3 | Edge-Lit |
DisplayHDR 600 | 600 | 10-bit, 90% DCI-P3 | Edge-Lit |
DisplayHDR 1000 | 1,000 | 10-bit, 90% DCI-P3 | Full-Array |
DisplayHDR 1400 | 1,400 | 10-bit, 95% DCI-P3 | Full-Array |
DisplayHDR 400 True Black | 400 | 10-bit, 95% DCI-P3 | Full-Array/OLED |
DisplayHDR 500 True Black | 500 | 10-bit, 95% DCI-P3 | Full-Array/OLED |
برای مانیتورهایی که از استاندارد DisplayHDR 1000 پشتیبانی میکنند، نیازمند لوکال دیمینگ نقطهای هستیم. تصویر در این حالت به هزاران ناحیه مختلف تقسیم میشود و سپس میزان روشنایی برای هرکدام از نواحی بهصورت جداگانه تنظیم میشود. کیفیت نهایی تصویر در تلویزیونهای LCD که از چنین استانداردی پیروی میکنند، مشابه پنل های OLED خواهد بود که هرکدام از پیکسلها بهصورت جداگانه روشن و خاموش میشوند. در مورد مانیتورها نمیتوان اینچنین اظهارنظر کرد و فناوری آنها اندکی عقبتر از پنل های تلویزیون است. ممکن است یک مانیتور با استاندارد DisplayHDR 1000 از لوکال دیمینگ کامل پشتیبانی کند اما هیچ تضمینی نیست که ناحیههای کافی مانند آنچه پیشتر بحث کردیم به وجود آید. در زیر میتوانید مشخصات تمامی استانداردهای موجود را مشاهده کنید. دقت کنید که استاندارد DisplayHDR True Black مختص پنل های OLED است که روشنایی پایینتری دارند اما سطح کنتراست آنها فوقالعاده است. در حال حاضر هیچ مانیتوری با پنل اولد وجود ندارد و ممکن است سالها تا رسیدن به آن نقطه فاصله داشته باشیم.
برای HDR نیازمند چه تجهیزاتی هستید؟
اگر تا حالا به خواندن ادامه داده باشید، میدانید که اچ دی آر دارای فرمهای مختلفی است و ممکن است با خودتان بگویید که چطور میتوانم تمامی این فاکتورها را کنار هم داشته باشم و در آخر کیفیت خوبی دریافت کنم. دقت کنید که تکنیک اچ دی آر نیازمند داشتن سختافزاری مناسب است. برای همین باید به فکر کارت گرافیک، کابل تصویر و مهمتر از همه، بازی که تجربه میکنید باشید. در ادامه کارت گرافیک موردنیاز، کابل مناسب و مهمتر از همه، مانیتورهای موجود در بازار را معرفی خواهیم کرد.
مانیتور HDR
مانیتورهای مختلفی را میتوان با برچسب HDR پیدا کرد اما ازآنجاییکه بسیاری تنها یک برچسب به کارتن محصول زدهاند و خبری از کیفیت نیست، جستجوی ما به چند گزینه محدود میشود. متأسفانه به دلیل قیمت بالا و مشکلات پیشآمده، تعداد بسیار کمی از این مانیتورها را میتوان در ایران یافت. ما سعی کردهایم که چند نمونهای که بتوان در ایران پیدا کرد را پیشنهاد دهیم اما یکی دو گزینه دیگر که ممکن است فعلاً وارد ایران نشوند را هم معرفی کردهایم. در زیر میتوانید نگاهی به آنها بیندازید.
مانیتور گیمینگ ال جی مدل 27GN950
مدل 27GN950 ال جی یک مانیتور 27 اینچ با رزولوشن 4K و نرخ رفرش تصاویر 144 هرتز است که زمان پاسخ یک میلیثانیه را ارائه میدهد و از گواهی سازگاری با G-Sync برخوردار است. فناوری پنل نانو IPS از نمایشگری با کیفیت بالا برای خلق صحنههای زنده پشتیبانی میکند. این مانیتور از استاندارد VESA DisplayHDR600 پشتیبانی میکند که کنتراست پویا را در صفحات بزرگ UHD 4K ارائه میدهد و باعث ارتقای کیفیت آنی تصاویر بازی میشود و به کاربر لذت واقعی بازی کردن را نشان میدهد. ازجمله مزایای این مانیتور باید به پایه آن اشاره کرد که دارای طراحی ارگونومیک انعطافپذیر است تا بهراحتی با محیط و سبک بازی شما سازگار شود. با توجه به پشتیبانی از استاندارد DisplayHDR 600، شاهد کیفیت مناسبی در زمینه کنتراست نور هستیم و این محصول میتواند نیاز شما برای یک مانیتور HDR را برآورده کند.
ایسوس سری راگ مدل ROG Strix XG43VQ
این مدل یک مانیتور HDR غول 43 اینچی با نرخ ریفرش 120 هرتز است که دقیقاً برای مصارف گیمینگ ساختهشده است. طراحی خم این محصول باعث شده تا تجربهای بینظیر در بازیها داشته باشید و بتوانید کیفیت تصویر بالاتری نسبت به تلویزیونهای 43 اینچ داشته باشید. این محصول برعکس مدل الجی از استاندارد DisplayHDR™ 400 پشتیبانی میکند که کیفیت پایینتری ازلحاظ HDR ارائه میدهد اما ازآنجاییکه ویژگی Radeon™ FreeSync 2 HDR را پشتیبانی میکند و به همین دلیل کیفیت بالاتری نسبت به مانیتورهای معمولی با ویژگی DisplayHDR 400 ارائه میدهد. در زیر میتوانید نگاهی به تفاوت تصویر با فعال شدن ویژگی فری سینک بیندازید.
مانیتور ROG Strix XG43VQ را میتوان باقیمت 43 میلیون تومان خریداری کرد که قیمت بسیار بالایی برای یک مانیتور به شمار میرود. اگر به دنبال یک مانیتور هستید که از آن بهمثابه یک تلویزیون استفاده کنید و حتی کنسول بازی خود را به آن متصل کنید، این گزینه میتواند برای سالها شمارا از خرید یک مدل جدید بینیاز کند.
مانیتور Samsung Odyssey G7
مانیتور اودیسی G7 بیستوهفت اینچی سامسونگ یک گزینه در دسترس برای ما ایرانیها با ویژگی HDR به شمار میآید. این مانیتور با بهرهگیری از پنل QLED و زمان پاسخدهی یک میلیثانیه و نرخ ریفرش 240 هرتز، یک غول سختافزاری به شمار میآید. ازجمله ویژگیهای مثبت این مانیتور، نور آبی بسیار کم برای محافظت از چشم است که اهمیت بسیار بالایی هنگام بازی چندساعته دارد تا مبادا نور آبی به چشم شما آسیبی وارد کند. این مانیتور هم از ویژگی جی سینگ و FreeSync Premium Pro بهره میبرد که درنهایت کیفیت بینظیری ارائه میدهد. مانیتور G7 سامسونگ از ویژگی HDR 600 پشتیبانی میکند که در بالا حسابی از آن صحبت کردیم. این ویژگی اجازه خلق تصاویر باکیفیت بالا را میدهد. در زیر میتوانید نگاهی به تصویر مقایسهای منتشرشده توسط سامسونگ بیندازید و از کیفیت تصویر آگاه شوید.
مانیتور سامسونگ اودیسی G7 باقیمت حدود 21 میلیون تومان در دسترس خرید است و با توجه به قیمت مناسب و پشتیبانی از فناوریهای روز تصویر، بهترین گزینه برای ما ایرانیها به شمار میرود.
مانیتور ایسوس ROG STRIX XG43UQ
این مدل اولین نمونه از مانیتورهای 43 اینچی بهحساب میآید که توسط ایسوس تولیدشده است. این مدل فعلاً در ایران موجود نیست اما بهترین گزینه میان دیگر مانیتورهای HDR به دلیل پشتیبانی از استاندارد DisplayHDR 1000 است.ایسوس با گنجاندن پنل 4K UHD و پشتیبانی از نرخ ریفرش 144 هرتز و زمان پاسخدهی یک میلیثانیه، هیچ بهانهای برای نخریدن باقی نمیگذارد. این مانیتور از ویژگی عدم بازتاب نور پشتیبانی میکند و میتوانید در همه شرایط و تحت نورپردازیهای مختلف از آن استفاده کنید. ایسوس هر چه در چنته داشته را در این نمایشگر قرار داده و با گنجاندن اسپیکرهای 10 واتی، هیچ مشکلی در زمینه کیفیت صدا هم نخواهید داشت. ازجمله ویژگیهای دیگر محصول باید به بهبود نورپردازی داخل بازی، کاهش نور آبی و قابلیت تصویر در تصویر اشاره کرد. درصورتیکه قیمت اهمیتی برای شما ندارد و میخواهید تصویری با بالاترین کیفیت موجود در بازار را داشته باشید، مانیتور ROG STRIX XG43UQ بهترین گزینه برای شماست.
کابل تصویر
قابلیت HDR توسط بسیاری از کابلهای تصویر پشتیبانی میشود. اگر از یک مانیتور HDR با نرخ ریفرش بالا استفاده میکنید، از اتصال کابل به خروجی مناسب کارت گرافیک اطمینان حاصل کنید. در مورد رزولوشن 4K و 60 هرتز یک کابل HDMI معمولی مناسب خواهد بود اما اگر نیازمند نرخ ریفرش بالاتری هستید، بهتر است از کابل HDMI 1.4 استفاده کنید. در این حالت باید خروجی خود را از RGB کامل به YCbCr442 تغییر دهید تا قابلیت HDR با رزولوشن 4K سازگاری کامل داشته باشد و مشکلی در این مورد پیش نیاید. این تنظیمات را میتوانید در پنل کنترل Nvidia یا AMD انجام دهید. جالب است بدانید که هر دو کنسولهای پلی استیشن 4 و ایکس باکس وان هنگام نمایش محتوای اچ دی آر، این تنظیم را بهطور خودکار انجام میدهند. اگر از کابل DisplayPort استفاده میکنید، نیازی به تغییر کابل نخواهید داشت.
کارت گرافیکهای سازگار با مانیتور HDR
خوشبختانه برای استفاده از ویژگی بصری اچ دی آر، نیازمند کارت گرافیک چندان قدرتمندی نیستید(اگرچه داشتن کارت گرافیک باقدرت بیشتر، بهتر خواهد بود) درصورتیکه از کارت گرافیکهای شرکت Nvidia استفاده میکنید، کافی است از مدل GTX 950 به بالا را داشته باشید. در مورد AMD هم تمامی مدلهای بالاتر از R9 380 از ویژگی موردبحث ما پشتیبانی میکنند. کارت گرافیکهای اینتل از نسل هفتم به بعد پشتیبانی از اچ دی آر را اضافه کردهاند و به همین دلیل است که تعداد زیادی از لپتاپهای مدرن همچنین ویژگی را ارائه میدهند. مدلهای جدید کارت گرافیکهای انویدیا و ا ام دی از HDMI 2.1 پشتیبانی میکنند که اگر هزینه بیشتری برای مانیتور HDR کنار گذاشتهاید، به دردتان خواهند خورد.
نحوه فعالسازی HDR در ویندوز 10
آخرین مرحله برای دریافت محتوای بصری باکیفیت، فعال کردن گزینه HDR در ویندوز است که اگر قبلاً با آن کاری نداشتهاید، پیدا کردنش کار سختی خواهد بود. کافی است سری به تنظیمات، برنامهها، ویدیو پلی بک بزنید و سپس گزینه Play HDR games and apps را فعال کنید. مانیتور شما با فعالسازی این گزینه، یکلحظه خاموش میشود و سپس شاهد فعال شدن این ویژگی خواهید بود. اگر فکر میکنید صفحه دسکتاپ شما شسته شده است، نگران نباشید زیرا که این مشکل در مورد ویندوز 10 گزارششده و فعلاً چارهای برای آن پیدا نشده است. دقت کنید که بازیها هیچ مشکلی نخواهند داشت و این تنها برنامههای ویندوز است که خود را سازگار نکردهاند. متأسفانه بسیاری از بازیها گزینه HDR را بهصورت خودکار روشن نمیکنند و باید قبل از ورود به بازی، بهصورت دستی آن را روشن کنید.
اما در مورد بازیهایی که از این فناوری پشتیبانی میکنند، باید گفت با گزینههای چندان زیادی مواجه نیستید. تعدادی بهصورت خودکار به فعالسازی HDR میپردازند و تعدادی هم نیازمند تنظیم دستی هستند. قبل از شروع بازی از فعال شدن این ویژگی اطمینان پیدا کنید! کیفیت HDR بازیهایی که در زیر لیست شدهاند، مورد رضایت است اما میتوانید بازیهای بیشتری با پشتیبانی از اچ دی آر پیدا کنید که کیفیت آنها را تضمین نخواهیم کرد.
- Battlefield V
- Call of Duty: Modern Warfare
- Destiny 2
- Devil May Cry V
- Doom Eternal
- Gears 5
- Hitman 3
- Horizon Zero Dawn
- Mass Effect: Andromeda
- Metro Exodus
- Ori and the Will of the Wisps
- Resident Evil 2
- Star Wars Jedi: Fallen Order
- Tetris Effect
جمعبندی: آیا مانیتور HDR ارزش هزینه اضافه را دارد؟
بالاخره پس از بحث در مورد تمامی نکات پیرامونی، به سؤال اولیه مطلب رسیدیم: آیا خرید یک مانیتور HDR ارزش اینهمه هزینه اضافه را دارد؟ واضح است که قیمت این مانیتورها بالاست و جدا از آن نیازمند یک کارت گرافیک مناسب و بهطور کل یک سیستم گیمینگ کارا هستید؛ اما با خرید یکی از این مانیتورها دیگر نمیتوانید به سراغ پنل های SDR بروید و محتوایی غیری از HDR از چشمتان خواهد افتاد. این بدین معنی نیست که محتوای SDR عیب و ایرادی دارد و به درد نمیخورد، بلکه اساس تصویر میان هر دو یکی خواهد بود و تنها شاهد بهبود کنتراست رنگ در حالت HDR خواهیم بود. در آخر باید گفت که مانیتورهای اچ دی آر راه زیادی برای طی کردن دارند اما خرید یکی از آنها قطعاً تجربه گیمینگ شمارا ارتقاء خواهند داد. اگر هزینه برای شما اولویت آخر است و کیفیت اهمیت دارد، حتماً به گزینههای معرفیشده فکر کنید.
دیدگاه کاربران
تعداد دیدگاه کاربران: 1 دیدگاهدهباشی
فقط ادیسه جی سینک محدود داره
برا انویدیا HDR از کار میافته
اون LG 27GN95R هست که جی سینک داره